مراحل شکایت از کارفرما در وزارت کار ⚖️
گاهی اوقات ممکن است کارگران با مشکلاتی مانند عدم پرداخت حقوق، اخراج غیرقانونی، بیمه‌نکردن یا رعایت‌نشدن استانداردهای ایمنی مواجه شوند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مرجع رسیدگی به این شکایات است. در این مقاله، تمام مراحل شکایت از کارفرما در وزارت کار را بر اساس قانون کار ایران مرور می‌کنیم.
📑 فهرست مطالب
⚖️ مبنای قانونی شکایت
مواد قانونی مرتبط
مواد ۱۴۹ تا ۱۸۳ قانون کار جمهوری اسلامی ایران چارچوب شکایت کارگر از کارفرما را مشخص می‌کند. به‌عنوان نمونه:
- ماده ۱۴۹: پرداخت حق سنوات و مزایا.
- ماده ۱۴۸: بیمه کارگران نزد سازمان تأمین اجتماعی.
- مواد ۱۵۷ تا ۱۶۶: تشکیل و صلاحیت هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف.
قانون کار ایران مرجع اصلی رسیدگی به شکایات روابط کارگر و کارفرما است.
مطابق ماده ۱۵۷، هیأت تشخیص اولین مرجع رسیدگی و هیأت حل اختلاف مرجع تجدیدنظر است.
شکایت در وزارت کار رایگان و بدون نیاز به پرداخت هزینه دادرسی انجام می‌شود.
📝 مرحله اول: ثبت شکایت در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ثبت شکایت به‌صورت حضوری یا از طریق سامانه روابط کار انجام می‌شود.
پس از ثبت شکایت، پرونده در دبیرخانه ثبت و شماره پرونده به شاکی داده می‌شود.
اداره کار موظف است ظرف مدت کوتاهی پرونده را به هیأت تشخیص ارجاع دهد.
⚙️ مرحله دوم: رسیدگی در هیأت تشخیص
در این مرحله، هیأت تشخیص با دعوت از طرفین جلسه رسیدگی تشکیل می‌دهد.
کارگر و کارفرما می‌توانند مدارک خود را ارائه و دفاعیات خود را مطرح کنند.
رأی هیأت تشخیص ظرف ۱۵ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در هیأت حل اختلاف است.
⚖️ مرحله سوم: اعتراض و هیأت حل اختلاف
هیأت حل اختلاف متشکل از ۹ عضو (نمایندگان دولت، کارگر و کارفرما) است.
این هیأت مرجع نهایی اداری برای رسیدگی به شکایات کارگر و کارفرما است.
پس از صدور رأی هیأت حل اختلاف، تنها از طریق دیوان عدالت اداری امکان اعتراض قضایی وجود دارد.
📂 مدارک و مستندات مورد نیاز
| نوع مدرک | کاربرد |
|---|---|
| قرارداد کار | اثبات رابطه کاری |
| فیش حقوقی یا حواله بانکی | اثبات پرداخت یا عدم پرداخت حقوق |
| بیمه تأمین اجتماعی | اثبات سابقه کاری |
| شهادت همکاران | تکمیل مستندات در نبود مدارک کتبی |
هرچه مدارک کامل‌تر باشد، روند رسیدگی سریع‌تر پیش می‌رود.
کارگر باید مدارک خود را در هنگام ثبت شکایت ارائه دهد.
داشتن کپی برابر اصل اسناد موجب تسریع روند دادرسی می‌شود.
💡 نکات مهم و هشدارها
- شکایت در وزارت کار رایگان است و نیازی به وکیل نیست، اما حضور وکیل می‌تواند روند را تسهیل کند.
- کارگر حق دارد حتی پس از اخراج نیز شکایت خود را ثبت کند.
- رأی هیأت حل اختلاف قطعی اداری است و فقط از طریق دیوان عدالت اداری قابل ابطال است.
شناخت حقوق قانونی به کارگران کمک می‌کند تا بدون ترس از اخراج یا تهدید، حق خود را مطالبه کنند.
همچنین کارفرمایان نیز باید با آگاهی از این مراحل از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کنند.
📌 جمع‌بندی و توصیه‌های عملی
وزارت کار به‌عنوان مرجع رسمی رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما، چارچوبی قانونی و شفاف برای شکایات فراهم کرده است.
کارگران باید با آگاهی کامل از مراحل شکایت و مدارک لازم اقدام کنند.
در صورت پیچیدگی پرونده، مشورت با وکیل یا کارشناسان روابط کار توصیه می‌شود.