دریافت غرامت حوادث ناشی از کار | راهنمای قانونی ۱۴۰۴
فهرست مطالب
- ➊ مقدمه
- ➋ تعریف حادثه ناشی از کار
- ➌ مسئولیت کارفرما در قبال حوادث کار
- ➍ انواع خسارت و غرامت حوادث ناشی از کار
- ➎ مدارک لازم برای دریافت غرامت حوادث کار
- ➏ مراحل دریافت غرامت حوادث ناشی از کار
- ➐ مدت زمان بررسی پرونده و پرداخت غرامت
- ➑ نقش کارگر در پیشگیری از حوادث
- ➒ غرامت برای بیمه‌نشده‌ها
- ➓ میزان دیه در سال ۱۴۰۴
- ⓫ اعتراض به نظر کمیسیون پزشکی
- ⓬ حمایت از خانواده کارگر فوت‌شده
- ⓭ نکات کلیدی قانونی سال ۱۴۰۴
- ⓮ جمع‌بندی
مقدمه
حوادث ناشی از کار یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارگران و کارفرمایان در محیط‌های کاری است.
بر اساس آمارهای رسمی، سالانه هزاران حادثه کاری در کشور اتفاق می‌افتد که منجر به جراحت، ازکارافتادگی یا حتی فوت کارگران می‌شود.
قانون‌گذار در قانون کار مصوب ۱۳۶۹ و قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ حمایت‌های ویژه‌ای برای جبران خسارات ناشی از حوادث کار پیش‌بینی کرده است. بر اساس این قوانین، کارفرما موظف است محیط ایمن کاری فراهم کند و در صورت وقوع حادثه، سازمان تأمین اجتماعی مکلف به پرداخت غرامت دستمزد، هزینه‌های درمانی و مستمری ازکارافتادگی است.
در این مقاله، مراحل کامل دریافت غرامت، مسئولیت‌ها و حقوق کارگر در سال ۱۴۰۴ را گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم.
حقوق قانونی کارگر
کارگران در صورت وقوع حادثه کاری از حمایت‌های کامل قانونی برخوردار هستند.
تعریف حادثه ناشی از کار
ماده ۶۰ قانون تأمین اجتماعی
حادثه ناشی از کار، حادثه‌ای است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد.
به عبارت ساده‌تر، هر حادثه‌ای که هنگام کار، در مسیر رفت‌و‌برگشت بین منزل و محل کار، یا در ارتباط مستقیم با وظایف شغلی فرد رخ دهد، حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود.
نمونه‌هایی از حوادث ناشی از کار:
- سقوط از ارتفاع در محیط کار
- برق‌گرفتگی یا انفجار
- آسیب در مسیر رفت یا برگشت از محل کار
- جراحت ناشی از وسایل کار یا ماشین‌آلات
- حمل بار سنگین و بروز آسیب جسمی
مسئولیت کارفرما در قبال حوادث کار
ماده ۹۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران
کارفرما مکلف است برای حفظ سلامت و جان کارگران، وسایل و امکانات لازم را برای پیشگیری از بروز حوادث ناشی از کار فراهم کند.
در صورت قصور کارفرما
اگر حادثه‌ای در اثر قصور یا بی‌احتیاطی کارفرما رخ دهد (مانند عدم رعایت اصول ایمنی یا نبود تجهیزات حفاظتی)، کارفرما مسئول است و باید خسارت را پرداخت کند.
بدون قصور کارفرما
اگر حادثه بدون تقصیر کارفرما و در حین کار رخ دهد، سازمان تأمین اجتماعی موظف است غرامت و مستمری لازم را به بیمه‌شده پرداخت کند.
انواع خسارت و غرامت حوادث ناشی از کار
۱. غرامت دستمزد ایام بیماری (غرامت موقت)
اگر کارگر بر اثر حادثه کاری قادر به کار نباشد، سازمان تأمین اجتماعی موظف است غرامت دستمزد دوران بیماری را پرداخت کند.
- میزان غرامت معادل ۷۵٪ آخرین مزد روزانه است.
- این مبلغ تا زمان بهبودی کامل یا ازکارافتادگی دائم پرداخت می‌شود.
- شرط اصلی دریافت آن: تشخیص پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی است.
۲. غرامت ازکارافتادگی جزئی
چنانچه در اثر حادثه، کارگر بخشی از توانایی خود را از دست بدهد اما هنوز قادر به انجام کار سبک‌تر باشد، مستحق دریافت غرامت ازکارافتادگی جزئی است.
- درصد ازکارافتادگی توسط کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی تعیین می‌شود.
- میزان غرامت به نسبت درصد ازکارافتادگی و بر اساس دستمزد بیمه‌شده محاسبه می‌شود.
۳. مستمری ازکارافتادگی کلی
اگر کارگر بر اثر حادثه کاری به‌طور کامل توانایی انجام هرگونه کار را از دست دهد، مشمول ازکارافتادگی کلی می‌شود.
- مستمری ماهانه معادل ۱۰۰٪ مستمری بازنشستگی کامل پرداخت می‌شود.
- این مستمری تا پایان عمر ادامه دارد.
- در صورت فوت بیمه‌شده، بازماندگان قانونی از مستمری بازماندگان حادثه‌دیده بهره‌مند می‌شوند.
۴. غرامت فوت ناشی از حادثه کار
در صورت فوت کارگر به دلیل حادثه کاری:
- خانواده او (همسر، فرزندان، پدر یا مادر تحت تکفل) از مستمری بازماندگان برخوردار می‌شوند.
- هزینه کفن‌ودفن، حمل‌ونقل و سایر هزینه‌های مرتبط نیز توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌گردد.
مدارک لازم برای دریافت غرامت حوادث کار
برای دریافت غرامت از سازمان تأمین اجتماعی، ارائه مدارک زیر الزامی است:
| # | مدرک | توضیحات |
|---|---|---|
| 1 | گزارش حادثه | گزارش حادثه از سوی کارفرما یا نماینده قانونی |
| 2 | گواهی پزشکی | گواهی پزشکی مبنی بر آسیب‌دیدگی یا ازکارافتادگی |
| 3 | فرم مخصوص حادثه | فرم ۲ حوادث ناشی از کار |
| 4 | مدارک هویتی | کارت ملی و شماره بیمه فرد آسیب‌دیده |
| 5 | مدارک درمانی | مدارک بستری یا درمانی (در صورت وجود) |
| 6 | نظریه کمیسیون پزشکی | نظریه کمیسیون پزشکی (در صورت نیاز) |
نکته مهم:
در صورت فوت کارگر، ارائه گواهی فوت و مدارک هویتی بازماندگان نیز ضروری است.
مراحل دریافت غرامت حوادث ناشی از کار (۱۴۰۴)
گزارش حادثه
- کارفرما موظف است حداکثر ظرف ۳ روز کاری وقوع حادثه را به سازمان تأمین اجتماعی اطلاع دهد.
- در صورت امتناع کارفرما، خودِ بیمه‌شده یا خانواده او می‌توانند حادثه را گزارش کنند.
ارجاع به پزشک معتمد
- سازمان تأمین اجتماعی فرد آسیب‌دیده را به پزشک معتمد معرفی می‌کند.
- در موارد شدید، پرونده به کمیسیون پزشکی ارسال می‌شود تا درصد ازکارافتادگی تعیین گردد.
بررسی و تأیید سازمان
- کارشناسان سازمان مدارک و گزارش‌ها را بررسی می‌کنند.
- در صورت تأیید حادثه کاری بودن آن، حکم پرداخت غرامت صادر می‌شود.
پرداخت غرامت یا مستمری
- غرامت بسته به نوع آسیب (موقت، جزئی، کلی یا فوت) پرداخت می‌شود.
- معمولاً مبالغ به حساب بانکی بیمه‌شده یا بازماندگان واریز می‌گردد.
مدت زمان بررسی پرونده و پرداخت غرامت
بر اساس دستورالعمل سال ۱۴۰۴
مدت عادی بررسی
۲۰-۴۵ روز
روز کاری
در صورت نقص مدارک
تا ۶۰ روز
روز کاری
در صورت نقص مدارک یا ارجاع به کمیسیون پزشکی، ممکن است تا ۶۰ روز نیز زمان ببرد.
نقش کارگر در پیشگیری از حوادث
ماده ۹۲ قانون کار
گرچه کارفرما مسئول اصلی حفظ ایمنی محیط کار است، اما کارگران نیز موظف‌اند:
- دستورالعمل‌های ایمنی و بهداشتی را رعایت کنند.
- از وسایل حفاظتی (کلاه، کفش، دستکش، کمربند ایمنی و...) استفاده نمایند.
- در صورت مشاهده خطر یا نقص در تجهیزات، موضوع را فوراً به کارفرما اطلاع دهند.
- در صورت سهل‌انگاری کارگر در رعایت مقررات ایمنی، میزان غرامت ممکن است کاهش یابد.
غرامت برای بیمه‌نشده‌ها
ماده ۶۶ قانون تأمین اجتماعی
مسئولیت پرداخت غرامت و خسارت به عهده کارفرما است.
در مواردی که کارگر بیمه نباشد:
- کارگر یا خانواده او می‌توانند از طریق مراجع قضایی (دادگاه عمومی حقوقی) علیه کارفرما شکایت کرده و درخواست دریافت دیه یا غرامت کنند.
- میزان دیه یا خسارت بر اساس نظر پزشکی قانونی و مطابق با قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود.
میزان دیه در سال ۱۴۰۴
دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴
۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان
طبق اعلام قوه قضائیه
در صورت فوت کارگر
اگر حادثه منجر به فوت کارگر شود و کارفرما مقصر باشد، موظف به پرداخت دیه کامل به بازماندگان است.
در صورت نقص عضو
در صورت نقص عضو یا جراحت جزئی، درصدی از این مبلغ به عنوان غرامت پرداخت می‌گردد.
اعتراض به نظر کمیسیون پزشکی
اگر کارگر نسبت به درصد ازکارافتادگی تعیین‌شده توسط کمیسیون پزشکی اعتراض داشته باشد، می‌تواند:
مهلت اعتراض
۱۵ روز
از تاریخ ابلاغ رأی
مرجع تجدیدنظر
کمیسیون عالی پزشکی
پرونده در کمیسیون عالی پزشکی مجدداً بررسی خواهد شد. رأی صادره از کمیسیون عالی قطعی و لازم‌الاجراست.
حمایت از خانواده کارگر فوت‌شده
مزایای بازماندگان کارگر فوت‌شده
مستمری ماهانه
مستمری ماهانه بازماندگان (همسر و فرزندان تحت تکفل)
کمک هزینه کفن و دفن
پرداخت کمک هزینه کفن و دفن
بیمه درمانی
بهره‌مندی از بیمه درمانی تا پایان عمر همسر بازمانده
پرداخت معوقه
پرداخت مقرری معوق از تاریخ فوت تا زمان صدور حکم مستمری
نکات کلیدی قانونی سال ۱۴۰۴
افزایش نرخ غرامت
افزایش نرخ غرامت و مستمری‌ها بر اساس مصوبه جدید سازمان تأمین اجتماعی.
گزارش آنلاین حادثه
الزام گزارش آنلاین حادثه از طریق سامانه خدمات غیرحضوری به نشانی es.tamin.ir.
ممنوعیت اخراج
ممنوعیت اخراج کارگر مصدوم تا زمان بهبودی کامل (طبق ماده ۷۵ قانون کار).
پرداخت هزینه درمان
پرداخت تمام هزینه‌های درمانی مصدوم کارگاهی توسط سازمان تأمین اجتماعی.
بیمه مسئولیت مدنی
لزوم بیمه مسئولیت مدنی کارفرما برای جبران خسارات احتمالی حوادث کاری.
جمع‌بندی
در قانون کار و تأمین اجتماعی ایران، کارگران از حمایت‌های قانونی گسترده‌ای در برابر حوادث کاری برخوردارند. هر حادثه‌ای که در حین انجام وظیفه یا به‌سبب آن رخ دهد، به‌عنوان حادثه ناشی از کار شناخته شده و بیمه‌شده می‌تواند از انواع غرامت‌ها و مستمری‌ها بهره‌مند شود.
در سال ۱۴۰۴ با اجرای سامانه‌های هوشمند سازمان تأمین اجتماعی، فرآیند گزارش، بررسی و پرداخت غرامت‌ها کاملاً الکترونیکی و سریع‌تر از گذشته انجام می‌شود.
بنابراین هر کارگر یا کارفرمایی باید از حقوق و وظایف قانونی خود آگاه باشد تا در صورت وقوع حادثه، هیچ حقی ضایع نگردد. آگاهی از مواد قانونی مانند مواد ۶۰، ۷۵، ۷۶ و ۹۱ قانون تأمین اجتماعی، می‌تواند در حفظ حقوق کارگران و جلوگیری از تضییع حق آن‌ها نقش حیاتی ایفا کند.