باج‌گیری اینترنتی از طریق عکس یا فیلم خصوصی؛ جرم‌شناسی و راهکارهای قانونی
فهرست مطالب
- ⚖️ تعریف قانونی تهدید و باج‌گیری
- 💡 تفاوت تهدید ساده با باج‌گیری سایبری
- 🔍 ماده 741 قانون جرایم رایانه‌ای
- 🛑 نمونه‌های رایج باج‌گیری اینترنتی
- 🕵️♀️ نحوه شکایت کیفری
- ⚖️ مجازات باج‌گیری
- 👩⚖️ آیا رضایت باعث سقوط مجازات می‌شود؟
- 🔐 نکات امنیتی برای پیشگیری
- ✅ نتیجه‌گیری
⚖️ تعریف قانونی تهدید و باج‌گیری در فضای سایبری
مطابق ماده 669 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):
«هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل، ضرر نفسی یا شرفی یا مالی یا به افشای سرّی نسبت به خود یا بستگان او نماید... به حبس از دو ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
تبصره: تهدید در فضای مجازی (از طریق پیام، ایمیل، دایرکت یا واتس‌اپ و...) نیز مشمول این ماده است.
💡 تفاوت تهدید ساده با باج‌گیری سایبری
- تهدید ساده: صرف تهدید به افشای عکس یا فیلم بدون درخواست مال یا خدمت.
- باج‌گیری اینترنتی: تهدید همراه با درخواست وجه، کارت شارژ، خدمات جنسی یا انجام کار خاص.
در باج‌گیری اینترنتی، هم تهدید رخ می‌دهد و هم اخاذی، بنابراین علاوه بر ماده 669، ماده 741 قانون جرایم رایانه‌ای نیز اعمال می‌شود.
🔍 ماده 741 قانون جرایم رایانه‌ای
«هرکس به قصد ضرر زدن به دیگری، بدون رضایت او، داده‌های شخصی یا محتوای خصوصی وی... را افشا یا تهدید به افشا نماید، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی یا هر دو محکوم خواهد شد.»
تبصره: حتی اگر افشا انجام نشود، صرف تهدید به افشای آن‌ها نیز مشمول مجازات است.
🛑 نمونه‌های رایج باج‌گیری اینترنتی از طریق عکس یا فیلم
- تهدید به افشای عکس‌های خصوصی در اینستاگرام یا تلگرام در صورت عدم پرداخت پول.
- درخواست رابطه یا خدمت خاص در ازای منتشر نکردن فیلم خصوصی.
- تهدید توسط شریک عاطفی سابق (در دوران دوستی یا پس از جدایی).
- باج‌گیری از نوجوانان یا زنان توسط افراد ناشناس در پیام‌رسان‌ها.
🕵️♀️ نحوه شکایت کیفری در باج‌گیری سایبری
- جمع‌آوری دلایل دیجیتال: اسکرین‌شات، ضبط تماس، لینک اکانت تهدیدکننده و...
- مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای: تکمیل شکوائیه با عنوان «تهدید و اخاذی اینترنتی»
- ارجاع به پلیس فتا: بررسی فنی از طریق IP، حساب بانکی، اکانت شبکه اجتماعی و...
- صدور دستور قضایی: احضار یا دستگیری متهم، مسدودسازی صفحه، بررسی سوابق کیفری
⚖️ مجازات باج‌گیری از طریق عکس یا فیلم خصوصی
| عنوان | قانون | مجازات |
|---|---|---|
| تهدید به افشای اطلاعات خصوصی | ماده 669 | حبس ۲ ماه تا ۲ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق |
| افشای یا تهدید به افشای تصاویر/فیلم‌های خصوصی | ماده 741 قانون جرائم رایانه‌ای | حبس از ۳ ماه تا ۲ سال یا جزای نقدی یا هر دو |
| اخاذی یا باج‌گیری | ماده 617 | حبس از ۶ ماه تا ۲ سال در صورت عنف یا تهدید به زور |
تبصره: اگر جرم توسط شریک عاطفی سابق رخ دهد، امکان تشدید مجازات وجود دارد.
👩⚖️ آیا رضایت پس از تهدید باعث سقوط مجازات می‌شود؟
خیر. با توجه به جنبه عمومی جرم تهدید و باج‌گیری، حتی با رضایت شاکی، دادستان می‌تواند پیگیری را ادامه دهد.
🔐 نکات مهم امنیتی برای جلوگیری از باج‌گیری اینترنتی
- ارسال نکردن تصاویر خصوصی به افراد غیرقابل اعتماد
- استفاده از رمزهای قوی و فعال‌سازی تأیید دومرحله‌ای
- پوشاندن دوربین لپ‌تاپ در مواقع غیرضروری
- عدم نگهداری فایل‌های شخصی روی گوشی بدون رمزگذاری
- استفاده از اپلیکیشن‌های امن برای ارسال محتوا
✅ نتیجه‌گیری
باج‌گیری از طریق تصاویر یا فیلم‌های خصوصی یک جرم کیفری جدی در فضای سایبری محسوب می‌شود که قانون ایران برخورد شدید و صریحی با آن دارد. تهدید، افشا یا حتی وعده افشای محتوای خصوصی بدون رضایت، مشمول حبس، شلاق یا جزای نقدی است. در صورت مواجهه با این جرم، سکوت نکنید، مدارک را حفظ کرده و سریعاً از طریق پلیس فتا یا دادسرا اقدام کنید.