چگونه از کلاهبرداری اینترنتی در پلیس فتا شکایت کنیم؟ + راهنمای مرحله به مرحله با مستندات قانونی
مقدمه
با رشد سریع فناوری و گسترش استفاده از اینترنت، متأسفانه جرایم سایبری نیز افزایش یافتهاند. کلاهبرداری اینترنتی یکی از شایعترین انواع این جرایم است که قربانیان آن زیادند و اغلب نمیدانند از کجا باید شروع کنند.
یکی از مراجع اصلی و تخصصی رسیدگی به این جرایم در ایران، پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) است. در این مقاله، گام به گام توضیح میدهم که:
- کلاهبرداری اینترنتی دقیقاً چیست
- چه مبنای قانونی در قانون ایران دارد
- چه مراحلی را باید طی کرد تا شکایت شما در پلیس فتا به نتیجه برسد
- نکات مهم برای جمعآوری مدارک
- نمونه شکوائیه و چگونگی نگارش آن
- توصیهها و چالشهایی که ممکن است در مسیر رسیدگی با آنها مواجه شوید
هدف این است که وقتی مقاله را خواندی، بتوانی خودت قدم به قدم شکایتت را ثبت کنی و بدانى که چه انتظاری باید از مراجع قانونی داشته باشی.

🔹 تعریف و ارکان کلاهبرداری اینترنتی
تعریف کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری اینترنتی نوعی از جرائم رایانهای است که مرتکب با استفاده از سامانههای رایانهای یا مخابراتی، شخصی را فریب داده یا اطلاعاتی را دستکاری کرده است تا مال یا منفعت مالی به دست آورد.
مبنای قانونی در قانون جرایم رایانهای
قانون جرایم رایانهای مصوب ۱۳۸۸ یکی از اسناد کلیدی در زمینه جرمانگاری اقدامات در فضای مجازی است.
ویژگیهای کلاهبرداری اینترنتی:
- ۱ استفاده از سامانههای رایانهای یا مخابراتی
- ۲ وجود اعمال متقلبانه یا فریبکارانه
- ۳ منفعت مالی یا وجه نقد برای مرتکب حاصل شود
- ۴ این منفعت یا دارایی متعلق به دیگری باشد و بدون رضایت وی تحصیل شده باشد
در قانون جرایم رایانهای، ماده ۱۳ به کلاهبرداری رایانهای پرداخته است و بیان میکند که اگر شخصی از طریق سیستمهای رایانهای، با دروغ، فریب یا تحریف موجب ضرر به دیگری شود، مرتکب جرم شده است.
نکته مهم: مطابق قانون ایران، جرم کلاهبرداری (اعم از اینترنتی یا سنتی) جزو جرایم غیرقابل گذشت است، به این معنی که حتی اگر شاکی رضایت دهد، روند قضایی اغلب ادامه پیدا میکند.
🔹 صلاحیت مرجع رسیدگی و ساختار قضایی مرتبط
مرجع صالح رسیدگی
در پروندههای کلاهبرداری اینترنتی، دادسرای جرایم رایانهای مرجع تخصصی است که مسئول رسیدگی به این نوع شکایات است.
پس از ثبت شکایت (در دفاتر خدمات قضایی یا بهصورت الکترونیکی)، پرونده به دادسرای جرایم رایانهای ارجاع داده میشود.
نقش پلیس فتا
پلیس فتا یک نیروی تخصصی است که زیرمجموعه نیروی انتظامی است و مأموریتاش مقابله با جرایم سایبری، کشف جرائم مجازی و کمک به دادسرا در مباحث فنی است.
وظایف پلیس فتا شامل:
- جمعآوری ادله دیجیتال
- ردیابی آدرسهای IP و سرورها
- همکاری با مراجع قضایی
- بررسی فنی شکایات
- جلوگیری از گسترش جرایم سایبری و هشدار به کاربران
- بررسی تخلفات سایتها و سرورهای داخلی و خارجی
پس از رسیدن گزارش پلیس فتا به دادسرا، دادسرا تصمیم میگیرد که آیا موضوع وارد مرحله بازپرسی شود یا به شعبه دادیاری ارجاع گردد.
🔹 مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی به پلیس فتا
در این بخش، به صورت گام به گام مراحل عملیاتی را توضیح میدهم تا بدون سردرگمی بتوانی شکایتت را ثبت کنی.
آمادهسازی و جمعآوری مدارک
قبل از هر چیز، باید تمام مستندات مربوط به کلاهبرداری را جمعآوری کنی، چون بدون شواهد کافی، پیگیری موفق دشوار خواهد بود.
مدارک لازم شامل:
- اسکرینشات گفتگوها و پیامها
- فیش تراکنش و مدارک مالی
- لینک سایت جعلی
- ایمیلها و شماره تماسها
- اطلاعات حساب بانکی
- شواهد مستند مانند شهادت افراد
- مدارک هویتی شاکی
- پیامک یا اعلان بانکی
نکته: سعی کن از پاک کردن محتواها یا پیامها جلوگیری کنی چون ممکن است مرجع قضایی بخواهد به آنها استناد کند.
ثبت نام در سامانه ثنا
سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیکی قوه قضائیه) برای دریافت ابلاغیات و پیگیری شکایات ضروری است.
بدون ثبتنام و فعالسازی حساب کاربری در این سامانه، امکان پیگیری شکایت در مراحل بعد محدود خواهد بود.
تنظیم شکایتنامه یا شکوائیه
در شکایتنامه باید موارد زیر را به وضوح مشخص کنی:
| مورد | توضیح |
|---|---|
| مشخصات شاکی | نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس، شماره تماس |
| مشخصات متهم | اگر شناخته شده باشد |
| شرح ماجرا | چطور فریب داده شدهای، زمان و مکان وقوع، روش کلاهبرداری |
| مدارک پیوست | اسکرینشات، فیشها، پیامکها |
| درخواست از مقام قضایی | استرداد وجه، شناسایی متهم، صدور حکم |
مراحل بعدی رسیدگی
مرحله ۴: مراجعه به دفاتر خدمات
با شکوائیه و مدارک کامل به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه میکنی.
مرحله ۵: ارجاع به دادسرا
پس از ثبت شکایت در دفتر خدمات، پرونده به دادسرای جرایم رایانهای ارجاع داده میشود.
مرحله ۶: تحقیقات فنی
پلیس فتا با استفاده از ابزارهای تخصصی، تحقیقات لازم را انجام میدهد.
مرحله ۷: ادامه دادرسی
دادسرا پس از دریافت گزارش فنی، در صورت کافی بودن دلایل، کیفرخواست صادر میکند.
🔹 مجازات کلاهبرداری اینترنتی و آثار حقوقی
مجازات قانونی
مجازات کلاهبرداری اینترنتی در قوانین ایران بستگی به میزان مبلغ و شرایط جرم دارد:
- در موارد معمول: حبس از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی
- اگر مبلغ زیاد باشد: حبس یک تا هفت سال و جزای نقدی
- مجازات تکمیلی: محرومیت از خدمات ارتباطی، تعلیق امتیازات اینترنتی
الزام به استرداد مال
قانون مقرر کرده است که متهم باید مال یا وجهی که به ناحق به دست آورده است را به صاحب آن بازگرداند.
این موضوع معمولاً جزء حکم صادره یا تصمیم دادگاه است.
توجه: کلاهبرداری از جمله جرایمی است که در قانون مجازات اسلامی و در قوانین کیفری، به عنوان جرم غیرقابل گذشت شناخته شده است، یعنی حتی اگر شاکی رضایت دهد، دادگاه ممکن است به ادامه رسیدگی بپردازد.
🔹 نکات مهم و چالشهای رایج
سرعت عمل
هر چه زودتر پس از وقوع جرم اقدام کنی، احتمال موفقیت بیشتر است. چون بعضی شواهد ممکن است پاک شوند یا دسترسی به دادهها ممکن است از بین برود.
حفظ ادله دیجیتال
هیچ پیامی را حذف نکن، اسکرینشات بگیر، فایلها را ذخیره کن و اگر امکان دارد، آنها را به یک رسانه امن منتقل کن.
استفاده از خدمات وکیل متخصص
برای اینکه شکایتت بهتر تنظیم شود، از یک وکیل متخصص جرایم کامپیوتری و حقوق فضای مجازی کمک بگیر.
هماهنگی با بانک
اگر مبلغی به حساب دیگری منتقل شده باشد، از بانک یا مؤسسه پرداخت درخواست استعلام و ارائه دادهها کن.
صبوری و پیگیری مستمر
پروسه قضایی ممکن است زمانبر باشد. بر اساس منابع، زمان رسیدگی به شکایات کیفری ممکن است بین ۴۶ تا ۲۲۴ روز متغیر باشد.
بنابراین پیگیری مستمر و اطلاع از وضعیت پرونده ضروری است.
🔹 نمونه شکوائیه برای شکایت کلاهبرداری اینترنتی
توجه: متن زیر صرفاً نمونه است و باید بر اساس شرایط خاص شما (مبلغ، روش کلاهبرداری، شواهد) شخصیسازی شود.
ریاست محترم دادسرای جرایم رایانهای
موضوع: شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
اینجانب [نام و نام خانوادگی]، کد ملی ______________، آدرس ________________، شماره تماس ________________ بدینوسیله شکایت خود را به شرح زیر تقدیم میدارم:
شرح ماجرا:
در تاریخ __/__/__ از طریق سایت/پیامرسان _____ با فردی که خود را به نام _____ معرفی کرده، وارد معاملهای شدم. وی مدعی شد که با واریز مبلغ ____ ریال، کالا یا خدمات _____ ارسال یا ارائه میکند. پس از انتقال مبلغ، تماسها قطع شد و متهم دیگر پاسخگو نیست.
مدارک پیوست:
1. فیش واریز مبلغ ____ ریال
2. اسکرینشات پیامها و مکالمات
3. لینک سایت/آدرس و مشخصات متهم (در صورت وجود)
4. گزارش بانکی انتقال
5. هر شاهد یا مدرک دیگر
با عنایت به ماده ۱۳ قانون جرایم رایانهای و قوانین مرتبط، تقاضا دارم:
۱. دستور شناسایی هویت متهم و تحقیقات فنی لازم
۲. صدور حکم به بازگرداندن وجه و مجازات متهم
۳. اعلام وضعیت پرونده به اینجانب
با تشکر
امضاء
تاریخ
🔹 جمعبندی و توصیه نهایی
در این مقاله، تلاش کردم تمامی ابعاد موضوع «شکایت از کلاهبرداری اینترنتی در پلیس فتا» را پوشش دهم: از تعریف جرم و مبنای قانونی، تا مراحل عملی شکایت، نکات فنی، نمونه شکوائیه و توصیهها.
توصیههای کلیدی
- سریع اقدام کن
- مدارک دیجیتال رو حفظ کن
- از وکیل متخصص کمک بگیر
- صبور باش، چون روند قضایی ممکنه طول بکشد
- پیگیری مرتب وضعیت پرونده از طریق سامانه ثنا
امیدوارم این راهنمای جامع بتواند به شما در احقاق حق و مقابله با کلاهبرداری اینترنتی کمک کند. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، میتوانید با پلیس فتا به شماره ۰۹۶۳۸۰ تماس بگیرید یا به سایت cyberpolice.ir مراجعه کنید.