شکایت کیفری چک | شرایط و مراحل بر اساس قانون ایران
با استناد به قانون صدور چک مصوب ۱۳۹۷ و اصلاحات بعدی
فهرست مطالب
1. مقدمه
چک یکی از رایج‌ترین ابزارهای پرداخت است. زمانی که صادرکننده چک، با علم به نبود موجودی، چکی را صادر می‌کند و آن چک برگشت می‌خورد، دارنده می‌تواند **شکایت کیفری** تنظیم کند. در این مقاله به صورت کامل شرایط و مراحل آن را بررسی می‌کنیم.
2. تعریف شکایت کیفری چک
مطابق ماده ۱۰ قانون صدور چک:
3. شرایطی که چک را کیفری می‌کند
| شرط | توضیح |
|---|---|
| برگشت چک توسط بانک | بانک باید گواهی عدم پرداخت صادر کرده باشد. |
| مراجعه در مهلت قانونی | حداکثر ۶ ماه از تاریخ صدور چک برای مراجعه به بانک و دریافت گواهی، سپس ۶ ماه برای ثبت شکایت. |
| عدم وجود مانع قانونی | چک نباید ضمانتی، مشروط یا سفیدامضا باشد. |
| عمدی بودن عمل | صادرکننده باید آگاهانه و بدون موجودی، چک را صادر کرده باشد. |
4. مواردی که چک قابل تعقیب کیفری نیست
- چک سفیدامضاء
- چک بابت تضمین انجام تعهد
- چک مشروط یا تاریخ‌دار بعد از امضا
- چک بابت معامله غیرقانونی
- گذشتن بیش از ۶ ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت
5. مهلت شکایت کیفری
دارنده چک باید حداکثر ظرف ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، شکایت کیفری خود را در دادسرا ثبت کند.
6. مجازات قانونی برای چک کیفری
| مبلغ چک | مجازات |
|---|---|
| کمتر از ۱۰ میلیون ریال | تا ۶ ماه حبس |
| ۱۰ تا ۵۰ میلیون ریال | ۶ ماه تا ۱ سال حبس |
| بیش از ۵۰ میلیون ریال | ۱ تا ۲ سال حبس + ممنوعیت دریافت دسته‌چک به مدت ۲ سال |
در صورت پرداخت بدهی یا رضایت شاکی، مجازات ممکن است کاهش یابد یا پرونده مختومه شود.
7. مراحل شکایت کیفری چک
- دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک
- ثبت شکایت در سامانه ثنا یا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
- ارائه اصل چک، گواهی بانک، مدارک هویتی
- ارجاع به دادسرای محل صدور چک
- احضار متهم یا صدور قرار جلب در صورت نیاز
8. نکات کاربردی
- ثبت شکایت نیازی به وکیل ندارد اما تنظیم صحیح مدارک اهمیت دارد.
- استفاده از شواهد پیامکی، فاکتور یا قرارداد به تقویت پرونده کمک می‌کند.
- در صورت سرقت یا مفقودی چک، صادرکننده می‌تواند از مسئولیت مبرا شود.
9. نتیجه‌گیری
چک‌های بی‌محل، اگر مشمول شرایط قانونی باشند، قابل تعقیب کیفری هستند. با آگاهی از قانون و رعایت مهلت‌ها، می‌توان از طریق دادسرا علیه صادرکننده چک اقدام نمود و مجازات قانونی را به اجرا گذاشت.