✅ تفاوت قرارداد کار موقت و دائم
📌 بررسی مزایا، معایب و آثار حقوقی انواع قرارداد کار طبق قانون کار ایران
🟦 مقدمه
قرارداد کار، اصلی‌ترین سند همکاری بین کارگر و کارفرماست. این قرارداد می‌تواند به‌صورت موقت یا دائم منعقد شود. در قانون کار جمهوری اسلامی ایران، نوع قرارداد بر میزان امنیت شغلی، مزایا، نحوه اخراج و حقوق کارگر تأثیر مستقیم دارد.
در این مقاله با استناد به قانون کار، تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر نوع قرارداد را بررسی می‌کنیم تا کارگر و کارفرما با آگاهی بیشتر اقدام به عقد قرارداد نمایند.
🟩 ۱. تعریف قرارداد کار موقت و دائم
📌 قرارداد کار موقت
بر اساس ماده ۷ قانون کار:
"قرارداد کار ممکن است برای مدت معین یا برای انجام کار معین منعقد شود."
یعنی مدت قرارداد از ابتدا مشخص است (مثلاً ۶ ماه یا ۱ سال). با پایان این زمان، قرارداد خودبه‌خود تمام می‌شود، مگر اینکه تمدید شود.
📌 قرارداد کار دائم
در همین ماده آمده:
"چنانچه در قرارداد، مدت ذکر نشود، قرارداد دائمی تلقی می‌شود."
در این حالت، رابطه کار ادامه‌دار است و پایان آن منوط به استعفا، اخراج قانونی یا بازنشستگی کارگر خواهد بود.
🟩 ۲. تفاوت‌های کلیدی قرارداد موقت و دائم
| تفاوت‌ها | قرارداد موقت | قرارداد دائم |
|---|---|---|
| مدت قرارداد | مشخص و محدود | نامشخص و نامحدود |
| امنیت شغلی | کمتر | بیشتر |
| فسخ قرارداد | با پایان مدت قرارداد | نیاز به دلایل قانونی برای اخراج |
| مزایای پایان کار | پرداخت سنوات در پایان قرارداد | پرداخت سنوات تا زمان خاتمه خدمت |
| تجدید قرارداد | باید تمدید شود | نیازی به تمدید ندارد |
| حق شکایت در اخراج | فقط در صورتی که زودتر فسخ شود | امکان شکایت در صورت اخراج غیرقانونی |
🟩 ۳. مزایا و معایب قرارداد موقت
✅ مزایا برای کارفرما:
- انعطاف‌پذیری در جذب نیرو
- امکان ارزیابی قبل از قرارداد دائم
❌ معایب برای کارگر:
- نداشتن امنیت شغلی
- ریسک عدم تمدید قرارداد
- عدم بهره‌مندی بلندمدت از مزایا
🟩 ۴. مزایا و معایب قرارداد دائم
✅ مزایا برای کارگر:
- امنیت شغلی بالا
- امکان دریافت وام و مزایای بیمه‌ای بهتر
- امکان ارتقاء شغلی در بلندمدت
❌ معایب برای کارفرما:
- دشواری در اخراج قانونی کارگر
- الزام به پرداخت کامل حقوق و مزایا در تمام دوره
🟩 ۵. چه زمانی قرارداد باید دائم باشد؟
بر اساس تبصره ۲ ماده ۷ قانون کار:
"در کارهایی که جنبه مستمر دارند، در صورت عدم تعیین مدت، قرارداد دائم تلقی می‌شود."
📌 یعنی اگر کاری مثل منشی‌گری، نگهبانی، حسابداری و ... که ماهیت دائمی دارند، بدون زمان مشخص قرارداد بسته شود، کارفرما نمی‌تواند ادعا کند که قرارداد موقت است.
🟩 ۶. مشکلات رایج قراردادهای موقت در ایران
- بستن قراردادهای ۳ ماهه به‌صورت زنجیره‌ای
- استفاده از قرارداد موقت برای مشاغل دائمی
- نپرداختن سنوات و مزایا در پایان قرارداد
- اخراج ناگهانی بدون حق اعتراض کارگر
📌 این موارد بر خلاف روح قانون کار و حقوق بنیادین نیروی کار است.
🟩 ۷. راهکارهای قانونی کارگر در قرارداد موقت
- شکایت در اداره کار و امور اجتماعی ثبت کند.
- با استناد به ماده ۸ و ۹ قانون کار، خواهان احقاق حق شود.
- در صورت اثبات ماهیت شغل مستمر، درخواست تبدیل قرارداد به دائم کند.
🟦 جمع‌بندی
قراردادهای موقت و دائم هرکدام شرایط و آثار خاصی دارند، اما قانون کار جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از کارگر، موارد سوءاستفاده را محدود کرده است.
توصیه می‌شود در هنگام امضای قرارداد، به نوع آن، مدت، شرایط فسخ و مزایا توجه دقیق شود.
📚 منابع قانونی
- قانون کار جمهوری اسلامی ایران (ماده ۷، تبصره ۱ و ۲، ماده ۸، ماده ۹)
- آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
- آرای دیوان عدالت اداری در خصوص تبدیل قرارداد موقت به دائم